Czy Ramadan to tylko post od wody i jedzenia od świtu do zachodu słońca? A może coś więcej – czas refleksji, wspólnoty i głębokiej duchowości? W moim artykule odkryjesz wszystkie tajemnice tego wyjątkowego miesiąca, poznasz codzienność muzułmanów w Maroku oraz dowiesz się, jak wygląda życie podczas Ramadanu. To przewodnik pełen ciekawostek, który pozwoli Ci zrozumieć tę fascynującą praktykę religijną i związane z nią tradycje.
W Maroku spędziłam Ramadan dwa lata z rzędu, ale były to miesiące postu inne niż wszystkie poprzednie, pandemiczne. Na początku było mi z tym bardzo źle, bo liczyłam na to, że doświadczę Ramadanu od strony kulturowej. Chciałam uczestniczyć w nocnych modlitwach, na których zbierają się tłumy tak wielkie, że blokują ulice wokół głównych meczetów miasta. Chciałam wychodzić w nocy z domu, spotykać przyjaciół, obserwować gwar i radość. Wreszcie, chciałam przesiadywać do późna w kawiarniach, rozmawiając z mężem o sprawach ważnych i mniej ważnych. Czekam, kiedy znowu uda mi się pojechać na Ramadan do teściów i przeżyć go w normalnych okolicznościach.
Dla wszystkich zainteresowanych Ramadanem wyszukałam pytania, które najczęściej zadawane są wujkowi Google na temat tego miesiąca i odpowiem na nie. Zapraszam zatem na FAQ – WSZYSTKO O RAMADANIE
Kiedy wypada Ramadan w 2025 roku?
Ramadan 2025 zgodnie z przewidywaniami zacznie się 28. lutego lub 1. marca i potrwa do 30. lub 31. marca.
Co to jest Ramadan? Który to miesiąc?
Ramadan to nazwa 9. miesiąca kalendarza księżycowego. Dla muzułmanów jest to święty miesiąc, miesiąc ścisłego postu. Post podczas Ramadanu jest jednym z 5. filarów islamu i jest obowiązkiem każdego muzułmanina.
Kiedy wypada ramadan i jak długo trwa?
Miesiąc księżycowy trwa 29 lub 30 dni, zatem rok księżycowy jest krótszy niż rok ziemski. Dlatego Ramadan każdego roku wypada ok. 11 dni wcześniej. Ramadan nie zaczyna się dokładnie tego samego dnia w każdym miejscu na Ziemi. Jego rozpoczęcie wyznacza się na podstawie obserwacji Księżyca. Jeśli obserwacja nowego Księżyca jest możliwa w całym kraju, wtedy ogłasza się rozpoczęcie Ramadanu. Ramadan jest miesiącem ruchomym, zatem i święto na zakończenie Ramadanu Eid al Fitr jest ruchome.
Kto obchodzi Ramadan? Gdzie jest obchodzony Ramadan?
Post podczas Ramadanu jest obowiązkiem każdego muzułmanina. Jest to miesiąc celebrowany w każdym kraju, w którym religią dominującą jest islam. Muzułmanie żyjący w krajach niemuzułmańskich oczywiście Ramadan też obchodzą (jeśli chcą). Czy wszyscy urodzeni muzułmanie poszczą? Nie. Czy wszyscy muzułmanie w Maroku poszczą? Tak. W Maroku poszczą wszyscy oprócz osób zwolnionych z postu. Jest na to ogromna presja społeczna. W ogóle nie ma miejsca na takie pytania jak „czy obchodzisz Ramadan”. Jeśli ktoś nie pości, nie obnosi się z tym, raczej ukrywa ten fakt. W Maroku mówi się, że jeśli ktoś nie pości podczas Ramadanu, to „je Ramadan”.
Dlaczego muzułmanie obchodzą Ramadan?
Ponieważ post w Ramadanie został im nakazany przez Boga i wzmianki o poście pojawiają się w Koranie.
O wy, którzy wierzycie! Przepisany jest wam post, tak jak był przepisany tym, którzy byli przed wami. Być może będziecie wytrwali!
(Krowa, 2:183)
Jak wygląda Ramadan? Jak się obchodzi Ramadan?
To, co widać z zewnątrz, to post. Muzułmanie nie jedzą i nie piją od świtu do zmierzchu, a w zasadzie od wołania na modlitwę fajr do wołania na modlitwę maghrib. W trakcie Ramadanu je się dwa posiłki – iftar (co oznacza śniadanie) wieczorem, na przerwanie postu oraz sohor nad ranem, przed rozpoczęciem kolejnego dnia postu. Czyli kolacja w Ramadanie to pierwszy posiłek i nazywa się ją śniadaniem (iftar po arabsku, ftor w darijy). Codziennie w nocy odbywają się modlitwy Tarawih, które gromadzą tłumy. Ramadan to też czas, w którym muzułmanin powinien przeczytać cały Koran i wzmacniać się duchowo, unikać złych czynów i robić jak najwięcej dobrego.
Ramadan mubarak, Ramadan karim – co to znaczy?
Ramadan mubarak (said) i ramadan karim to najpopularniejsze pozdrowienia i życzenia wypowiadane podczas Ramadanu. Oznaczają „błogosławionego, szczęśliwego Ramadanu”.
Co mówią muzułmanie na przerwanie postu, na iftar?
Przed rozpoczęciem jedzenia po usłyszeniu wołania na modlitwę maghrib muzułmanie wypowiadają specjalną formułkę na przerwanie postu. Brzmi ona w tłumaczeniu na język polski :
Pragnienie minęło, żyły znowu stały się mokre, a z woli Boga nagroda została potwierdzona.
W transkrypcji z języka arabskiego: deheba ddama ła btelet al laoroq ła tabuta al ażr InszaAllah
Przygotowania do Ramadanu
Część muzułmanów na miesiąc przed Ramadanem zaczyna pościć w poniedziałki i czwartki. W Maroku wszędzie można kupić daktyle i ramadanowe słodycze. W każdym marokańskim domu przed Ramadanem robi się ciastka chebbakia i zmmitę (nie mam pojęcia, jak opisać, co to jest, ale jest dobre, korzenne, z sezamem i migdałami i je się łyżką ;))
Jak przetrwać Ramadan?
Podejmując decyzję o poście, trzeba to zrobić świadomie i z intencją. Bóg wspiera ludzi w czasie trudów postu. Jak technicznie przeprowadzić dobrze post? W nocy pić dużo płynów, na sohor jeść rzeczy lekkie i nawadniające, np. budyń i owoce. Nie obżerać się na iftar. Żołądek po całym dniu postu nie może za wiele przyjąć. A w poście podczas Ramadanu chodzi też o umiar, a nie o wielkie obżarstwo. Organizm bardzo szybko przyzwyczaja się do postu, jednak trzeba dać sobie te pierwsze 2-3 dni na dostosowanie się i zdecydowanie zmniejszyć ilość oczekiwań względem siebie. Na początku będziesz działać na wolnych obrotach. Trzeba słuchać sygnałów organizmu. W islamie zdrowie jest najważniejsze i nie chodzi o to, żeby pościć za wszelką cenę.
Co wolno, a czego nie wolno podczas Ramadanu?
NIE WOLNO w czasie postu
- jeść i pić niczego od wschodu do zachodu słońca
- uprawiać seksu z małżonkiem w dzień
- utrzymywać jakichkolwiek relacji z partnerem-niemałżonkiem
- palić papierosów
- pić alkoholu
- zażywać narkotyków
- przyjmować jakichkolwiek leków doustnie
- przyjmować kroplówki (w przypadku leków nie chodzi o to, że jest to zakazane, ale że przerywa post, czyli taki dzień trzeba odrobić, gdy zdrowie na to pozwoli. I jeśli pozwoli.)
- prowokować wymiotów
- doprowadzić do wytrysku spermy poprzez masturbację, pocałunki, dotykanie itp.
WOLNO
- uprawiać seks z małżonkiem w nocy
- całować się, przytulać do małżonka w dzień, jeśli czynności te nie mają podtekstu seksualnego i nie wzbudzają w partnerach pożądania
- zjeść lub wypić coś NIEUMYŚLNIE, PRZEZ ZAPOMNIENIE
- zakraplać oczy i uszy
- płukać usta i nos
- próbować jedzenia podczas gotowania, ale trzeba je wypluć, nie może przedostać się do wnętrza ciała
- zanurzać się w wodzie dla ochłody
- oddawać krew
- wykonywać lewatywę
- wymiotować bez prowokowania
- nieumyślnie doprowadzić do wytrysku spermy przez rozmyślanie
Co można jeść podczas Ramadanu?
Wszystko, byle po zachodzie słońca. Podczas Ramadanu w Maroku post przerywa się daktylami i wodą lub mlekiem. Na iftar najczęściej je się przekąskowe rzeczy, a nie danie główne. Bardzo często jest to placek z semoliny harcha, małe naleśniki baghrir, chlebki batbout nadziewane mięsem i warzywami, maloui (warstwowe naleśniki z nadzieniem lub bez), briwat (trójkątne „pierogi”), ciastka chebbakia, zmmita. I koniecznie harira – taka pomidorowa de luxe na wołowinie, z ciecierzycą i soczewicą.
Do kiedy trwa Ramadan? Do której godziny?
Każdego roku Ramadan zaczyna się i kończy inaczej niż rok wcześniej. Trwa do momentu, gdy na niebie można zaobserwować sierp księżyca pojawiajacy się po nowiu. Zakończeniem Ramadanu jest święto Eid al Fitr. Do której godziny trwa Ramadan, zależy od położenia geograficznego, w którym jesteś. Zawsze trwa dokładnie do zachodu słońca. Będzie to inna godzina na południu Hiszpanii, a inna na północy Polski. Co więcej, inna we Wrocławiu, a inna w Gdańsku. Niewiele, ale jednak.
Ramadan czy ramazan?
Obie nazwy są poprawne, ale w innych językach. Po arabsku mówi się ramadan, ale po turecku i np. w Czeczenii – ramazan. Tak samo jak po arabsku wołanie na modlitwę to adhan (czyt. eden), mężczyzna wykonujący wołanie na modlitwę to mueddin, a nazwę miasta wymawia sie Abu Dhabi. Natomiast po turecku jest to azan, muezzin i Abu Zabi.
Ramadan – czy można pić wodę?
Nie można.
Czy można palić?
Nie można.
Czy podczas ramadanu można się całować?
Można z mężem/żoną i tylko wtedy, kiedy nie wzbudza to w małżonkach pożądania.
Turysta podczas Ramadanu. Czy warto jechać do Maroka podczas Ramadanu?
Podróż do Maroka podczas Ramadanu ma swoje zalety i wyzwania. To wyjątkowy czas, gdy można doświadczyć autentycznej atmosfery duchowości i wspólnoty, a także skosztować tradycyjnych potraw podczas iftaru. Trzeba jednak liczyć się z ograniczeniami – krótszymi godzinami otwarcia sklepów i atrakcji turystycznych czy zmienionym trybem życia mieszkańców. Jeśli cenisz lokalną kulturę i chcesz zrozumieć Ramadan od środka, warto się wybrać. Maroko funkcjonuje turystycznie nawet podczas Ramadanu. Nie na pełnych obrotach, ale jednak. Sporo lokalnych restauracji i kawiarni jest zamkniętych, ale turystyczne są otwarte. Im bardziej turystyczne miasto, tym mniej można odczuć, że jest Ramadan. Z pewnością muzea i atrakcje turystyczne są otwarte krócej, ale jednocześnie ludzi jest mniej. Turysta podczas Ramadanu z szacunku powinien przestrzegać kilku zasad – nie jeść, nie pić i nie palić ostentacyjnie na zewnątrz, ubierać się skromnie, nie pokazywać ud i dekoltów.
Ramadan w Maroku moimi oczami
Ramadan w Maroku to czas, gdy życie nabiera innego rytmu, a duchowość przenika codzienność. O świcie, zanim mueddin wezwie na modlitwę fajr, rodziny zbierają się na sohor – ostatni posiłek przed rozpoczęciem postu. Rano ulice są puste, cisza zdaje się rozlewać po całym mieście, a jedynym dźwiękiem jest śpiew ptaków i echa nawoływań na modlitwę.
W ciągu dnia ruch zwalnia. Sklepy otwierają się później, a czas płynie jakby wolniej. Ludzie starają się unikać wysiłku, spędzając czas w cieniu lub w zaciszu domów. Ale to wieczorem zaczyna się magia. Tuż przed iftarem czuć w powietrzu napięcie – na ulicach unosi się zapach smażonych przekąsek i świeżo pieczonego chleba, każdy spieszy się do domu. Wołanie na modlitwę maghrib o zachodzie słońca ogłasza czas przerwania postu, a Marokańczycy zasiadają do stołów, zaczynając od daktyli i mleka. Następnie serwuje się harirę – aromatyczną zupę z pomidorów, z soczewicą i ciecierzycą, często podawaną z chebbakią, słodkim, misternym ciasteczkiem z miodem i sezamem. Rodziny i przyjaciele gromadzą się przy wspólnym stole, dzieląc się posiłkiem i radością. Ulice wtedy kompletnie pustoszeją.
Nie można nie wspomnieć ramadanowych seriali. Jest ich zawsze kilka na różnych stacjach TV i ogląda je w zasadzie każdy. Seriale powstają specjalnie na miesiąc Ramadanu i mają po 30 odcinków. Zawsze jest jakiś sitcom, który leci na początku, tuż po maghrib, coś obyczajowego i coś kryminalnego. Do wyboru, do koloru. Ja sama bardzo lubię oglądać te seriale i uczyć się z nich języka. To też przyjemny moment, już z pełnym brzuchem siąść przed ekran i obejrzeć coś lekkiego.
Po kolacji miasta budzą się do życia. Place wypełniają się dziećmi grającymi w piłkę, dorośli odwiedzają rodzinę, a w meczetach słychać modlitwy tarawih. Noc ciągnie się długo, wypełniona rozmowami, śmiechem i aromatem herbaty z miętą. Ramadan w Maroku to nie tylko post, ale także czas wspólnoty, refleksji i bliskości, który wciąga i zachwyca każdego, kto ma okazję go doświadczyć.
Wpis ci się przydał? Możesz postawić mi wirtualną kawę, jednorazowo i bez zobowiązań, już o 8 zł. Dzięki kawom od czytelników opłacam utrzymanie bloga. I nie ma nic lepszego niż wiadomości od was!
